Παρόλο που κατέχω ένα διδακτορικό δίπλωμα στην αναπτυξιακή ψυχολογία, θυμάμαι τις τρομακτικές πρώτες στιγμές όταν έφερα τη νεογέννητη κόρη μου στο σπίτι από το νοσοκομείο.

Δεν ήμουν σίγουρη τι να κάνω και δεν ήμουν καθόλου βέβαιη ότι ήμουν ικανή να ήμουν η μητέρα που έπρεπε να είμαι. Κάθε μικρή απόφαση σχετικά με τη διατροφή και τη φροντίδα για αυτό το απροστάτευτο πλασματάκι φαινόταν βαρυσήμαντη και γεμάτη άγχος. Σκέψεις όπως οι ακόλουθες υπήρχαν στο μυαλό μου: «Τι θα συμβεί αν δεν ολοκληρώσω ένα πλήρες έτος θηλασμού; Πρέπει να κλείνω την τηλεόραση κάθε φορά που είναι το μωρό στο δωμάτιο για να αποφύγει την παθητική έκθεση στην οθόνη; Είναι καλό για το μωρό να υποβληθεί σε ένα πλήρες ωράριο ημερήσιας φροντίδας, όταν είναι μόλις πέντε μηνών;»

Διάφορα δημοφιλή άρθρα σχετικά με τις έρευνες για την ανάπτυξη και την ανατροφή των παιδιών δεν μου αποδείχτηκαν ιδιαίτερα χρήσιμα. Παρόλο που και λόγω της ιδιότητας μου ως επιστήμονας γνώριζα αρκετά γύρω από το θέμα, ο τρόπος που οι έρευνες μεταφράζονταν για το κοινό, είχαν διαφοροποιήσεις από τα αρχικά κείμενα και μπορούσαν εύκολα να επηρεάσουν την ευάλωτη ψυχική μου κατάσταση. Ανησυχούσα ότι η κατανάλωση βρεφικού γάλακτος σε σκόνη, θα οδηγούσε στην ανάπτυξη χαμηλότερου IQ από το μωρό μου. Ανησυχούσα ότι αν κάποιο βράδυ ήμουν πολύ κουρασμένη για να της διαβάσω ένα παραμύθι πριν κοιμηθεί, δεν θα μπορούσε ποτέ να μάθει να διαβάζει. Όταν ξεκίνησε το δημοτικό σχολείο, πολλές φορές μου ξέφευγε και την αποκαλούσα «πονηρή» αντί να επαινέσω πιο σωστά την προσπάθειά της, όπως συμβούλευαν τόσα πολλά άρθρα που είχα διαβάσει.

Οι προσωπικές μου εμπειρίες ως γονέας με οδήγησαν εν μέρει στο να μελετήσω και τις εμπειρίες των άλλων γονέων. Στην έρευνά μου υπό την ονομασία «Νέοι γονείς», που αφορούσε μια συνεχιζόμενη διαχρονική μελέτη περίπου 200 ζευγαριών, που εργάζονταν και οι δύο γονείς οι οποίοι απέκτησαν τα πρώτα παιδιά τους κατά την περίοδο 2008-2009, προσπάθησα να «μετρήσω την τέλεια ανατροφή των παιδιών» δηλαδή, το να έχουμε εμείς οι γονείς απίστευτα υψηλές προσδοκίες για την ανατροφή των παιδιών μας και, ίσως ακόμη πιο σημαντικό, το να πιστεύουμε ότι οι τρίτοι έχουν απίστευτα υψηλές προσδοκίες για την ανατροφή των παιδιών μας από εμάς.

Η πίεση του να είσαι τέλειος γονέας

Οι μητέρες, ακόμη και εκείνες που ανήκουν σε οικογένειες που εργάζονται και οι δύο γονείς, όχι μόνο κουβαλούν το κύριο βάρος των γονεϊκών ευθυνών, αλλά επίσης αντιμετωπίζουν εντονότερη πίεση για να είναι οι τέλειοι γονείς.

Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, την ίδια περίοδο που οι μητέρες εισήλθαν στο εργατικό δυναμικό σε μεγαλύτερα ποσοστά, ο κανόνας για τη μητρότητα εξελίχθηκε προς ένα ιδανικό «εντατικής μητρότητας». Αυτός ο κανόνας υπαγορεύει ότι η ανατροφή των παιδιών από τη μητέρα πρέπει να είναι χρονοβόρα, να επενδύει συναισθηματικά και να καθοδηγείται από τις συμβουλές των εμπειρογνωμόνων. Η πίεση αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη για τις μητέρες της μεσαίας τάξης, οι οποίες μπορεί να ασκήσουν ένα στυλ ανατροφής των παιδιών που ονομάζεται «συντονισμένη καλλιέργεια», μια προσέγγιση που προσδιορίστηκε από την Annette Laureau στις αρχές του 2000. Αυτό το ύφος ανατροφής επικεντρώνεται στην εσκεμμένη παροχή των παιδιών με εμπειρίες και δραστηριότητες που θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν τις πνευματικές και κοινωνικές τους δεξιότητες.

Οι γονείς που ανήκουν στη μεσαία τάξη, ειδικά εκείνοι που τείνουν να ανήκουν προς το άνω τμήμα του κοινωνικοοικονομικού φάσματος, έχουν τους ανθρώπινους κεφαλαιακούς πόρους, όπως το χρόνο και τα χρήματα να ασκήσουν την «συντονισμένη καλλιέργεια» και το κάνουν έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τη μελλοντική επιτυχία των παιδιών τους.

Η αναζήτηση της τελειότητας μπορεί να βλάψει την ανατροφή των παιδιών

Η αναζήτηση για την «τέλεια» μητέρα μπορεί να βλάψει την μητρική ανατροφή των παιδιών. Στο ερευνητικό εργαστήριο μου για τους νέους γονείς, ανακαλύψαμε ότι οι μητέρες έδειχναν λιγότερη εμπιστοσύνη στις ικανότητες ανατροφής των παιδιών τους, όταν ανησυχούσαν περισσότερο για το τι οι άλλοι άνθρωποι σκέφτονται για αυτό.

Η δημοτικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει πιθανότατα επιδεινώσει το φαινόμενο αυτό, επειδή οι γονείς μπορούν να δούν τι κάνουν οι άλλοι γονείς ακόμα και σε φαινομενικά ιδιωτικές στιγμές και να συγκριθούν μαζί τους. Στην πραγματικότητα, μία πρόσφατη έρευνα έχει συνδέσει την εκτεταμένη χρήση του Facebook με αισθήματα κατάθλιψης εξαιτίας του τρόπου που τα άτομα τείνουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους. Στη δική μου έρευνα, όταν ρωτήσαμε τους νέους γονείς σχετικά με τη χρήση του Facebook, οι μητέρες που ήταν πιο συχνοί επισκέπτες και οι οποίες διαχειρίζονταν τους λογαριασμούς τους συχνότερα, ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα στρες του γονικού ρόλου τους.

Η ειρωνεία είναι ότι στην αναζήτηση της τελειότητας για την ανατροφή των παιδιών, οι γονείς είναι λιγότερο πιθανό να αναθρέψουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους. Η ανησυχία για το τι σκέφτονται οι άλλοι, απομυζά την αυτοπεποίθηση των μητέρων και τις οδηγεί να βιώσουν την ανατροφή των παιδιών ως λιγότερο ευχάριστη και περισσότερο αγχωτική. Όταν έρχονται αντιμέτωπες με αναπόφευκτες προκλήσεις, οι μητέρες με χαμηλότερη αυτοπεποίθηση και περισσότερο άγχος για την ανατροφή των παιδιών τους εγκαταλείπουν πιο γρήγορα.

Πώς λοιπόν πρέπει να είναι ένας «καλός» γονέας;

Μπορεί να υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των ειδικών για την ανάπτυξη του παιδιού, σχετικά με θέματα όπως ο επιτρεπτός χρόνος μπροστά από μία οθόνη ή το ιδανικό ωράριο ύπνου, αλλά υπάρχει εντυπωσιακή συμφωνία σχετικά με τα βασικά στοιχεία της «καλής ανατροφής», ακόμα και αν η επικρατούσα άποψη είναι λιγότερο πιθανό να γίνει πρωτοσέλιδο όπως γίνεται με τις σύγχρονες διαμάχες για την ανατροφή των παιδιών.

Η καλή ανατροφή των παιδιών έχει πολύ περισσότερο να κάνει με το «πώς» παρά με το «τι». Οι καλοί γονείς είναι εκείνοι που είναι ευαίσθητοι όσον αφορά τις ανάγκες των παιδιών τους και είναι «σε αρμονία» με τα παιδιά τους, έτσι ώστε να είναι σε θέση να προσαρμόσουν την ανατροφή των παιδιών τους ενώ τα παιδιά μεγαλώνουν και επιθυμούν μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Τα παιδιά ευδοκιμούν όταν οι γονείς τους είναι συνεπείς, ζεστοί, έχουν υψηλές προσδοκίες για τη συμπεριφορά των παιδιών τους, εξηγούν τους λόγους πίσω από τους κανόνες που ορίζουν και διαπραγματεύονται ανά περίπτωση.

Το συνεχές άγχος για την ανατροφή των παιδιών μειώνει περαιτέρω τους ψυχολογικούς πόρους των γονέων, το οποίο μπορεί με τη σειρά του να επηρεάζει την ικανότητά τους να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των παιδιών τους και να ρυθμίζουν τα δικά τους συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους κατά την ανατροφή των παιδιών τους.

Με άλλα λόγια, όταν σας λείπει η αυτοπεποίθηση και αισθάνεστε αγχωμένοι για μεγάλο διάστημα σχετικά με την ανατροφή των παιδιών σας, είναι δύσκολο να είστε ευαίσθητοι, ζεστοί και συνεπείς. Θα είναι πιο πιθανό να φωνάξετε ενώ σκοπεύατε να εξηγήσετε ήρεμα στο παιδί σας να σταματήσει να χτυπάει το πιάτο του πάνω στο τραπέζι για τη χιλιοστή φορά. Μπορεί να νιώσετε ότι «εγκαταλείπετε» διανοητικά, όταν το μωρό σας κοιτάζει και μπαμπαλίζει συνεχώς ή όταν το προέφηβο παιδί σας θέλει να σας πει τα πάντα για την τελευταία κωμική σειρά του καναλιού Disney ή όταν μπορεί να ενδώσετε στις ατελείωτες απαιτήσεις του παιδιού σας στην προσχολική ηλικία για περισσότερες κάρτες Pokemon.

Έτσι, μην ανησυχείτε για τα μικρά πράγματα. Να θυμάστε ότι η μεγάλη εικόνα είναι αυτή που είναι σημαντική. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι αναρτήσεις που οι άλλες μητέρες δημοσιεύουν στο Facebook, μπορεί να μην εκπροσωπούν την πραγματικότητα των γονεϊκών τους εμπειριών και δεν είναι απόλυτα καλύτερες από τις δικές σας εμπειρίες. Αντιμετωπίστε τον πιο πρόσφατο εντυπωσιακό τίτλο που είδατε σε ένα άρθρο με μία πιο σκεπτικιστική ματιά. Σήμερα, αλλά και κάθε μέρα, το καλύτερο δώρο που μπορείτε να προσφέρετε στον εαυτό σας και στα παιδιά σας, είναι να επιτρέψετε την μη απόλυτη τελειότητα!

Πηγή: medicalxpress.com

• Προηγούμενο
• Επόμενο