Πόλεμος, ξενιτεμός, αβεβαιότητα. Σκληρές συνθήκες, ικανές να κλονίσουν έναν ενήλικα, πόσο μάλλον ένα παιδί. Μπορεί να βοηθήσει τα ευάλωτα προσφυγόπουλα ένα παραμύθι;

Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις είναι το παραμύθι «Το μικρό Εγώ είμαι Εγώ», ένα κλασικό παιδικό βιβλίο της Mira Lobe, που πρόσφατα κυκλοφόρησε σε μια τετράγλωσση έκδοση -ελληνικά, αραβικά, φαρσί και στη γλώσσα του πρωτότυπου, τα γερμανικά- από τις εκδόσεις Τόπος, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ερευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς.

Πίσω από την έκδοση βρίσκεται η Αναστασία Καλαντζή-Αζίζι, επιστημονική υπεύθυνη στο ινστιτούτο, που το μετέφρασε στα ελληνικά: Με ενδιέφερε το προσφυγικό και ήθελα να το προσεγγίσω μέσα από τη δική μου ειδικότητα - ήμουν καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας στο ΕΚΠΑ. Οταν πήρα σύνταξη πριν από μερικά χρόνια, έψαχνα να βρω τι θα μπορούσα να κάνω για τα παιδιά πρόσφυγες που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα, κυρίως μέσω προληπτικών προγραμμάτων, δηλαδή πριν εμφανιστούν ψυχικές διαταραχές... λέει στην «Εφ.Συν.».

Πριν από δύο χρόνια επισκέφθηκε την Αυστρία όπου είχε σπουδάσει ψυχολογία κι είχε εργαστεί σε δομές ψυχικής υγείας και βρέθηκε σε ένα ψυχοθεραπευτικό κέντρο, το ΖΕΒRA, με μακρά εμπειρία αντιμετώπισης ψυχολογικών προβλημάτων προσφύγων: Εκεί μου χάρισαν ένα πολύγλωσσο παραμύθι που το ήξερα από τη δεκαετία του ’70. Το χρησιμοποιούσαμε ως υλικό στα ιατροπαιδαγωγικά κέντρα του δήμου της Βιέννης όπου εργάστηκα αρκετά χρόνια αφότου τέλειωσα τις σπουδές μου, καθώς μας έδινε την ευκαιρία να δουλέψουμε με τα παιδιά κυρίως, για να τα προσεγγίσουμε... Ηταν μια φοβερή αποκάλυψη για μένα και μόλις το πήρα ένωσα την ανάγκη να το μεταφράσω γιατί θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες των παιδιών προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα....

Η υπόθεση του βιβλίου

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αυτό το βραβευμένο βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας είναι πολυμεταφρασμένο, αποτελεί τη βάση παιδικών παραστάσεων και σειρών κινουμένων σχεδίων, αναγνωρίζεται ως πολύτιμο υλικό για όσους ασχολούνται με το παιδί και έχει ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο πωλήσεις σε όλον τον κόσμο.

Ποια είναι η υπόθεσή του; Ενα πολύχρωμο ζωάκι, ακαθόριστης μορφής, που δεν μοιάζει με κανένα άλλο, κάνει βόλτα στο λιβάδι και ψάχνει να βρει τον εαυτό του.

Συναντά τον βάτραχο που τον ρωτά ποιος είσαι πάλι εσύ;, το ζωάκι δεν γνωρίζει τι να απαντήσει και ο βάτραχος το μειώνει λέγοντάς του ότι αφού δεν το ξέρεις, δεν αξίζεις τίποτα.

Το ζωάκι απελπίζεται. Η περιπέτειά του συνεχίζεται, αρχίζει να συγκρίνει τον εαυτό του με τα άλλα ζώα, διότι νομίζει ότι είναι ίδιο με αυτά, αλλά αυτά, άλλοτε ευγενικά άλλοτε με αλαζονεία, αρνούνται ότι του μοιάζουν, βυθίζοντάς το στη στεναχώρια.

Μέχρι που το διαφορετικό ζωάκι σκέφτεται ότι σίγουρα υπάρχω εγώ, αφού ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ.

Πώς βοηθάει αυτό το παραμύθι; Οπως το ζωάκι ανακαλύπτει τον εαυτό του, την αυταξία του, λέει “εγώ είμαι εγώ” και χαίρεται, έτσι εκπέμπει τη σιγουριά αυτού που ξέρει ποιος είναι, γεγονός που αντανακλάται και στην αλληλεπίδρασή του με τα άλλα ζωάκια. Με τις ίδιες διαδικασίες βοηθούνται και τα παιδιά ώστε να μπορέσουν να βρουν την ταυτότητά τους. Ξέρουμε ότι τα παιδιά συγκρίνουν συνέχεια τον εαυτό τους με τα άλλα παιδιά. Τα προσφυγόπουλα σκέφτονται ποια είναι η μοίρα τους στην ξένη χώρα, έχουν περάσει τόσα, στην καλύτερη περίπτωση άντε να έχουν και την οικογένειά τους μαζί. Και από την άλλη, τα παιδιά που γεννήθηκαν εδώ νιώθουν ασφάλεια, έχουν οικογένεια, σπίτι. Αυτή η σύγκριση μειώνει ακόμη περισσότερο την αυταξία τους... Το παραμύθι στα χέρια έμπειρων φροντιστών μπορεί να δουλευτεί έτσι ώστε να ισχυροποιηθεί ο εαυτός τους και να προωθηθούν οι διαδικασίες προσαρμογής. Τα παιδιά εμψυχώνονται με την έννοια ότι όπως ο ήρωας μπορεί να τα βγάλει πέρα, έτσι κι αυτά με μια σταθερή πια ταυτότητα μπορούν να τα καταφέρουν σε μια ξένη γι’ αυτά χώρα....

Πολύτιμο υλικό

Το βιβλίο αποτελεί πολύτιμο υλικό τόσο για τον εκπαιδευτικό στις τάξεις ένταξης όσο και για δομές όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες. Ενδιαφέρον για τη δημιουργία κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού έδειξε το παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η αυστριακή και η γερμανική πρεσβεία έχουν μοιράσει κάποια αντίτυπα σε οργανώσεις στις οποίες συμμετέχουν πολίτες αυτών των κρατών και δραστηριοποιούνται στη χώρα μας στη συνδρομή προσφύγων.

Πριν από λίγες μέρες μάλιστα προτάθηκε για το ανέβασμα θεατρικής παράστασης με παιδιά πρόσφυγες από μια ΜΚΟ, ενώ ήδη το βιβλίο χρησιμοποιείται από παιδιά που μαθαίνουν γερμανικά. Αραγε θα ενδιαφερθεί το υπουργείο Παιδείας να το χρησιμοποιήσει ως παιδαγωγικό υλικό στις τάξεις ένταξης;

Η συζήτηση με την κ. Καλαντζή-Αζίζι είναι όμως και ένα «παραμύθι» του πώς οι ευγενείς σκέψεις ήθελα κάτι να κάνω, σκεφτόμουν πώς θα μπορούσα να βοηθήσω, μέσα από την επιστημονική διερεύνηση, μετουσιώνονται σε προσφορά: έτσι, συντονίζει την ομάδα τραύματος του ΙΕΘΣ όπου φιλοξενούνται και άλλες δράσεις για τους πρόσφυγες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, βρίσκονται στη χώρα μας 19.000 παιδιά πρόσφυγες, για μέρος των οποίων παραμένει αδιευκρίνιστο το πού διαμένουν, καθώς και πάνω από 3.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι.

Πηγή: efsyn.gr

• Προηγούμενο
• Επόμενο