Deprecated: implode(): Passing glue string after array is deprecated. Swap the parameters in /home/psychol1/public_html/my-psychologist.psychologynow.gr/plugins/content/jw_allvideos/jw_allvideos.php on line 73
Το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ. (Διεπιστημονική & Ερευνητική Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη Παιδιών και Ενηλίκων) μετά από τρεις επιτυχημένες χρονιές στην εκπαίδευση θεραπευτών, συνεχίζει για τέταρτη χρονιά τη διοργάνωση του Μετεκπαιδευτικού Προγράμματος στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων.
Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα προγράμματα που συνδυάζουν τη θεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων και στο οποίο δίνεται μεγάλη έμφαση στη βιωματική μάθηση τόσο στο κομμάτι της θεωρητικής κατάρτισης και της επεξεργασίας κλινικών περιπτώσεων, όσο και της προσωπικής ανάπτυξης.
Ο κύριος Θεόδωρος Παπαγαθονίκου είναι Ψυχολόγος (ΜΑ) με εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία και ένας από τους βασικούς εισηγητές του Μετεκπαιδευτικού Προγράμματος στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων, από τον οποίο ζητήσαμε να μας «αναλύσει» περισσότερο τις «διεργασίες» του προγράμματος, φέρνοντας στην επιφάνεια τα «συνειδητά» οφέλη του.
PsychologyNow: Kύριε Παπαγαθονίκου, θα θέλαμε αρχικά να μας διευκρινίσετε τον όρο «Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία»;
Θεόδωρος Παπαγαθονίκου: Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης το οποίο έχει τις ρίζες του στην ψυχαναλυτική θεωρία και κλινική πράξη. Η βασική της αρχή, η οποία άλλωστε είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος της ψυχαναλυτικής σκέψης, είναι ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται από ασυνείδητα κίνητρα και συγκρούσεις.
Διαφέρει ωστόσο από την κλασική ψυχανάλυση σε ζητήματα θεραπευτικής πρακτικής, όπως η προαιρετική χρήση του ντιβανιού και η μειωμένη συχνότητα των συνεδριών. Σκοπός μιας ψυχοδυναμικού τύπου ψυχοθεραπείας είναι να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να εξερευνήσει, να βιώσει και να κατανοήσει ενδόμυχα συναισθήματα και συγκρούσεις και έτσι βαθμιαία να οδηγηθεί στην επίλυση και αποτελεσματικότερη διαχείριση τους.
PN: Είναι η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ένα αποτελεσματικό είδος ψυχοθεραπείας; Πώς μπορεί να ωφεληθεί ένας άνθρωπος που θέλει να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία από αυτή τη θεραπευτική προσέγγιση;
ΘΠ: Τα ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών έχουν εμπειρικά επιβεβαιώσει ότι η ψυχοδυναμική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών δυσκολιών, όπως για παράδειγμα η κατάθλιψη ή οι αγχώδεις διαταραχές. Γνωρίζουμε επίσης μέσα από την εμπειρική έρευνα ότι τροποποιημένες ψυχοδυναμικού τύπου ψυχοθεραπείες έχουν αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικές για περισσότερο σοβαρές διαταραχές προσωπικότητας, όπως επί παραδείγματι οι οριακές και ναρκισσιστικές διαταραχές των οποίων η θεραπεία μέχρι πρότινος καθίστατο αδύνατη.
Εκτός όμως από τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν έντονες δυσκολίες, η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον οποιοδήποτε που επιθυμεί να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του, να βρει ξανά νόημα στη ζωή και να βελτιώσει την ποιότητα των σχέσεων του.
PN: Τι διαφοροποιεί την ψυχοδυναμική θεραπεία από τα άλλα είδη ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων;
ΘΠ: Κάθε ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον εκάστοτε θεραπευόμενο. Πιστεύουμε ότι δογματικού τύπου απόψεις σχετικά με την υπεροχή μιας ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης έναντι κάποιας άλλης δρουν διασπαστικά, προωθώντας τον ανταγωνισμό και όχι την συνεργασία μεταξύ των διάφορων σχολών ψυχοθεραπείας. Η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων σχολών κρίνεται αναγκαία σε ένα χώρο που αντιμετωπίζει ήδη πολλά προβλήματα. Παρόλα αυτά, η ειδοποιός διαφορά της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας συγκριτικά με τις υπόλοιπες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις είναι ότι εστιάζει περισσότερο στο αίτιο μιας κατάστασης και όχι τόσο στο σύμπτωμα.
Για έναν ψυχοδυναμικό θεραπευτή, επί παραδείγματι, οι κρίσεις πανικού αποτελούν μονάχα το σύμπτωμα ασυνείδητων συναισθηματικών συγκρούσεων, το οποίο θα υποχωρήσει μόνο όταν εξερευνηθούν τα αίτια που οδηγούν σε αυτό. Πέρα όμως από ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, όπως αναφέραμε και παραπάνω, η ψυχοδυναμική θεραπεία είναι ένα ταξίδι ανακάλυψης το οποίο μπορεί να το ακολουθήσει οποιοσδήποτε επιθυμεί να αποκτήσει μία καλύτερη γνώση του εαυτού του.
PN: Γνωρίζουμε την κλασική ψυχανάλυση ως μία προσπάθεια στην ψυχοθεραπεία να κάνει το ασυνείδητο συνειδητό, μέσω των ελεύθερων συνειρμών. Τι περισσότερο προσθέτουν σε αυτή ή αλλάζουν τα νεοψυχαναλυτικά ρεύματα;
ΘΠ: Μέσα την εκατονταετή ιστορία της η ψυχανάλυση διαφοροποιήθηκε αισθητά από τότε που πρωτοεισήχθη από τον Φρόυντ. Σήμερα υπάρχουν διάφορα είδη ψυχανάλυσης και ψυχαναλυτικού τύπου ψυχοθεραπείας καθώς η ψυχανάλυση δεν είναι πλέον ομοιογενής σχολή σκέψης. Παρόλα αυτά, κοινός παρονομαστής τόσο στην παραδοσιακή ψυχανάλυση όσο και στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι η εξερεύνηση των ασυνείδητων κινήτρων που βρίσκονται πίσω από την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ωστόσο, σημαντική μετατόπιση στην ψυχαναλυτική σκέψη και κλινική πράξη έφεραν τα μετά-φροϋδικά ρεύματα με κύριο εκπρόσωπο τη θεωρία των ανικειμενότροπων σχέσεων. Η βασική διαφοροποίηση μεταξύ της θεωρίας των αντικειμενότροπων σχέσεων και της Φροϋδικής ψυχανάλυσης έγκειται στη μεταστροφή της πρώτης από τις ενορμήσεις στις σχέσεις του ατόμου με τα σημαντικά πρόσωπα του παρελθόντος.
Η στροφή αυτή στην ψυχαναλυτική σκέψη αντανακλάται και σε ζητήματα θεραπευτικής και κλινικής πρακτικής. Ο ψυχοδυναμικός θεραπευτής οικοδομεί μια στενή θεραπευτική συμμαχία με τον θεραπευόμενο και συμμετέχει ενεργά στη θεραπευτική διαδικασία. Εν αντιθέσει με την εικόνα του κλασικού αναλυτή που ακούει αμίλητος και συμμετέχει περιορισμένα, ο ψυχοδυναμικός θεραπευτής είναι περισσότερο ομιλητικός και δεν περιορίζεται τόσο στο κομμάτι της ερμηνείας, όσο στη σχέση και αλληλεπίδραση μεταξύ του ιδίου και του θεραπευόμενου.
PN: Για το παιδί η σχέση του με τη μητέρα στα πρώτα χρόνια της ζωής του είναι πολύ σημαντική. Είναι όμως και τόσο καθοριστική ώστε να το επηρεάζει και μετά ως ενήλικο πρόσωπο; Αυτή η προσέγγιση δεν μας καθιστά όμως δέσμιους και υποχείρια αυτής της σχέσης για την οποία δεν ευθυνόμαστε ως παιδιά;
ΘΠ: Ο Φρόυντ θεωρούσε ότι το παιδί είναι ο πατέρας του ενηλίκου. Μέσω της φράσης αυτής ήθελε να τονίσει ότι η σχέση του παιδιού με την μητέρα του είναι καθοριστικής σημασίας για την μετέπειτα ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Ολόκληρη η ψυχαναλυτική σκέψη στηρίχθηκε σε αυτή τη διαπίστωση. Στην ψυχανάλυση, ωστόσο, με τον όρο μητέρα αναφερόμαστε στο πρόσωπο που φροντίζει και μεγαλώνει το παιδί ανεξαρτήτως βιολογικού δεσμού ή φύλου. Η θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων που αναφέρθηκε στην προηγούμενη ερώτηση τονίζει τη σημασία των πρώιμων σχέσεων με σημαντικά πρόσωπα του παρελθόντος για τη δημιουργία μεταγενέστερων σχέσεων.
PN: Θέλετε να μας εξηγήσετε πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό;
ΘΠ: Οι πρώτες σχέσεις με τους γονείς μας «αποθηκεύονται» μέσα μας και λειτουργούν ως «εσωτερικευμένα μοντέλα» πάνω στα οποία βασίζονται όλες οι μετέπειτα σχέσεις της ενήλικης ζωής μας. Αυτά πλέον τα γνωρίζουμε και μέσα από εμπειρικές έρευνες. Άνθρωποι για παράδειγμα οι οποίοι έχουν κακοποιηθεί τείνουν να επιλέγουν ξανά και ξανά κακοποιητικούς συντρόφους. H στενή σχέση που αναπτύσσει ο θεραπευόμενος με τον θεραπευτή στο εδώ και τώρα βοηθάει τον πρώτο να εξερευνήσει αυτές τις σχέσεις και οδηγώντας τον έτσι να κάνει περισσότερο ελεύθερες επιλογές.
PN: Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, εκπαιδεύετε υποψήφιους ψυχοθεραπευτές στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων. Ποια είναι τα ιδιαίτερα/μοναδικά χαρακτηριστικά του προγράμματος; Τι δυνατότητες προσφέρει στον εκπαιδευόμενο;
ΘΠ: Η μετεκπαίδευση στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων είναι αποτέλεσμα πολυετούς κλινικής εμπειρίας με στόχο την εκπαίδευση και επιστημονική κατάρτιση στον χώρο της ψυχοθεραπείας. Μοναδικό χαρακτηριστικό του προγράμματος αποτελεί το ότι είναι από τα ελάχιστα προγράμματα στην Ελλάδα που συνδυάζουν τη θεραπεία παιδιών και ενηλίκων.
Θεωρούμε ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό δεδομένου ότι πολλά παιδιά σήμερα βιώνουν μακροχρόνιες και έντονες δυσκολίες που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική τους ανάπτυξη. Βασισμένο στην κλινική εμπειρία δύο δεκαετιών το επιστημονικό προσωπικό του ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ προσαρμόζει την ψυχοδυναμική σκέψη σε σύγχρονες τροποποιημένες και ηλικιακά προσαρμοσμένες θεραπείες, οι οποίες βοηθούν το παιδί να εκφράσει τις συναισθηματικές του δυσκολίες.
Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό του προγράμματος είναι ο συνδυασμός θεωρητικών και κλινικών σεμιναρίων, συμπεριλαμβανομένης προσωπικής ψυχοθεραπείας, κλινικών εποπτειών και ομάδων ατομικής ανάπτυξης. Σκοπός του προγράμματος είναι να εξοπλίσει τον εκπαιδευόμενο με τις κατάλληλες ψυχοθεραπευτικές δεξιότητες και έτσι να τον προετοιμάσει να εργαστεί ψυχοθεραπευτικά με άλλους ανθρώπους.
PN: Ποιοι μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα;
ΘΠ: Η εκπαίδευση στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων απευθύνεται αυστηρά σε επαγγελματίες του ευρύτερου χώρου της ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων ψυχολόγων, παιδοψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, ψυχιάτρων και συμβούλων ψυχικής υγείας. Εδώ θα θέλαμε να τονίσουμε τη σημαντικότητα της κατάρτισης σε έναν από τους προαναφερθέντες κλάδους ψυχικής υγείας η οποία είναι αναγκαία και απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Για αυτόν το λόγο τα κριτήρια συμμετοχής στο πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα αυστηρά και γίνεται δεκτός ένας μικρός αριθμός αιτούντων μέσα από το σύνολο των αιτήσεων και συνεντεύξεων, γεγονός το οποίο διασφαλίζει την ποιότητα του εκπαιδευτικού προγράμματος.
PN: Ποιες επαγγελματικές δυνατότητες προσφέρονται στον εκπαιδευόμενο μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος;
ΘΠ: Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι να εκπαιδεύσει τον καταρτιζόμενο στην άσκηση της ψυχοδυναμικής θεραπείας. Δυστυχώς, ο τίτλος του ψυχοθεραπευτή στην Ελλάδα δεν είναι ούτε νομικά θεσμοθετημένος ούτε επαγγελματικά κατοχυρωμένος. Ωστόσο, η άσκηση της ψυχοθεραπείας χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να αποβεί καταστροφική για τον θεραπευόμενο.
Συνεπώς, η εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία είναι πάρα πολύ σημαντική για έναν ειδικό ψυχικής υγείας καθώς τον βοηθά να εργαστεί ουσιαστικά, σε βάθος και κυρίως με ασφάλεια με τους θεραπευόμενους του. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι σε κανένα από τα προπτυχιακά προγράμματα ψυχολογίας της χώρας δεν παρέχεται εκπαίδευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, η κατάρτιση στην ψυχοθεραπεία καθίσταται απαραίτητη.
PN: Έχει λάβει κάποια πιστοποίηση το πρόγραμμα;
Το ΔΙΚΕΨΥ έχει λάβει πιστοποίηση από την Βρετανική Ένωση Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας (British Association for Counselling and Psychotherapy – BACP Organisational Membership Number: 275339). Ως πιστοποιημένος φορέας της BACP, το ΔΙΚΕΨΥ αποτελεί μέλος του τμήματος της ομάδας των Ενηλίκων και της ομάδας των Παιδιών και Εφήβων του φορέα. Με την ολοκλήρωση της Μετεκπαίδευσης στη Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων όλοι οι απόφοιτοι θα έχουν τη δυνατότητα υποβολής αίτησης εγγραφής ως θεραπευτές στη BACP (British Association for Counselling and Psychotherapy – BACP) κατόπιν υποβολής ατομικής αίτησης.
Το ΔΙΚΕΨΥ αποτελεί επίσης μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας (European Association for Psychotherapy, EAP Membership Number: Μ-1000041) και είναι συνεπώς προσαρμοσμένο στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις και ακολουθεί τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας.
PN: Η Ψυχολογία και η Ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα έχει κάνει μία τρομερή στροφή τα τελευταία χρόνια, με συνεχή ενημέρωση και αξιόπιστη εκπαίδευση. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εξέλιξη του χώρου μας τα επόμενα χρόνια και ποιες οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας;
ΘΠ: Πράγματι έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα τόσο στο χώρο της ψυχολογίας όσο και της ψυχοθεραπείας στη χώρα μας και πλέον υπάρχουν ιδιαίτερα αξιόλογα προγράμματα εκπαίδευσης στην ψυχοθεραπεία. Παρά τη στροφή αυτή απέχουμε ακόμη αρκετά από τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και στους δύο κλάδους. Το γεγονός όμως ότι ολοένα και περισσότεροι ειδικοί ψυχικής υγείας μετεκπαιδεύονται σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό τόσο για την επάρκεια του εκάστοστε ειδικού όσο και για την εξέλιξη του κλάδου στο μέλλον.
Προσωπικά είμαστε αισιόδοξοι για την εξέλιξη του χώρου στα επόμενα χρόνια, παρά τις οικονομικές δυσκολίες οι οποίες δημιουργούν περαιτέρω προβλήματα τόσο στους θεραπευτές όσο και τους θεραπευόμενους.
O Θεόδωρος Παπαγαθονίκου είναι επιστημονικός συνεργάτης του ΔΙ.ΚΕ.ΨΥ. Είναι ψυχολόγος (ΜΑ), με εκπαίδευση στη ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία και υποψήφιος διδάκτωρας στο Κέντρο Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Διαβάστε περισσότερα για το Μετεκπαιδευτικό Πρόγραμμα στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων.
Δείτε περισσότερα για το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.
Deprecated: implode(): Passing glue string after array is deprecated. Swap the parameters in /home/psychol1/public_html/my-psychologist.psychologynow.gr/plugins/content/jw_allvideos/jw_allvideos.php on line 73
